Prezident İlham Əliyevin 1 May 2024-cü il tarixində keçirilən VI Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumunun açılış mərasimində etdiyi çıxış müasir dünyanın üzləşdiyi əsas problemlərə və mümkün həll yollarına işıq salır. 110 ölkədən nümayəndələrin iştirakı ilə Bakıda baş tutan Forum “Bakı Prosesi” çərçivəsində mədəniyyətlərarası dialoqun təşviq edilməsi qarşıya məqsəd qoyub. Bu platforma ziyalıları, siyasətçiləri, qərar qəbul edənləri, media nümayəndələrini və vətəndaş cəmiyyətinin digər üzvlərini bir araya gətirərək mühüm mədəni və siyasi müzakirələr aparılmasına imkan yaradır.
Dünyada yeni münaqişələrin və təhdidlərin baş verdiyi bir dövrdə Azərbaycanın bu problemlərin həllindəki təcrübəsi xüsusilə mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Azərbaycanın mədəniyyətlərin qovuşduğu məkan kimi tarixi rolu, Şərq ilə Qərb arasındakı coğrafi mövqeyi və çoxmədəniyyətlilik siyasəti, ölkənin bu tip forumlarda mühüm bir oyunçu olmasına səbəb olur. Azərbaycan cəmiyyətinin etnik və dini müxtəlifliyi, tolerantlıq və qarşılıqlı hörmət kimi dəyərlər əsasında qurulmuşdur, bu da onun multikultural modelini daha da gücləndirir.
Azərbaycanın müstəqilliyin ilk illərində üzləşdiyi çətinliklər, o cümlədən separatçılıq və ölkəni parçalamaq cəhdlərinin qarşısını almaqda göstərdiyi həmrəylik və birlik, milli maraqların müdafiəsində mühüm amillər olub. Ölkə daxilində həyata keçirilən çoxsaylı mədəniyyətlərarası və dinlərarası dialoq tədbirləri, dini liderlərin və nümayəndələrin rolunun əhəmiyyətini ortaya qoyur. Azərbaycan həmçinin Qoşulmama Hərəkatı çərçivəsində çoxtərəflilik dəyərlərini fəal şəkildə təşviq etmiş və bu istiqamətdəki səylərini 2019-cu ildən bəri artırıb.
Pandemiya dövründə Azərbaycanın peyvənd millətçiliyinə qarşı səsini ucaltması və yeni müstəmləkəçilik tendensiyalarına qarşı mübarizəsi, ölkənin qlobal məsələlərdə fəal mövqe tutduğunu göstərir. Eyni zamanda, ölkənin sülh və qlobal təhlükəsizlik məsələlərindəki prinsipial mövqeyi, xüsusilə torpaqların işğaldan azad edilməsi və münaqişədən sonrakı dönəmdə Ermənistanla sülh danışıqlarına başlamaq təşəbbüsü Azərbaycanın regional sabitliyə töhfəsini əks etdirir.
Ölkənin COP29-a ev sahibliyi edəcəyi və bərpa olunan enerji sahəsində irəliləyişlər göstərəcəyi planlar qlobal istiləşmə ilə mübarizədə Azərbaycanın rolunu daha da gücləndirir. Bu kimi tədbirlər, maliyyə məsələləri və qarşılıqlı etimadın qurulması, planetin qarşılaşdığı çətinliklərlə mübarizədə əməkdaşlığın gücləndirilməsini tələb edir.
Azərbaycan 2027-ci ilə qədər 2 qiqavat Günəş və külək enerjisi stansiyalarını işə salmağı və 2030-cu ilə qədər əlavə 5 qiqavat bərpa olunan enerji mənbəyini istismara verməyi planlaşdırır. Bu addımlar Azərbaycanın enerji istehsalını daha təmiz və davamlı mənbələrə yönəltmək strategiyasının bir hissəsidir və bu da, ölkənin qlobal ekoloji təsirlərin azaldılmasına töhfə verəcək.
Bundan əlavə, Azərbaycanın COP29-da maliyyə məsələlərini əsas mövzu kimi irəli sürməsi, iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə qlobal əməkdaşlığın və həmrəyliyin əhəmiyyətini xüsusi olaraq önə çıxarır. Azərbaycan ölkələri günahlandırmaq və ya qlobal istiləşmədə daha çox məsuliyyət daşımaq məsələlərində mübahisələrə girməməyə çağırır. Bunun əvəzinə, qarşılıqlı etimad və həmrəylik ruhunda birgə fəaliyyətə vurğu edir. Bu yanaşma qlobal istiləşmənin fəsadlarını azaltmaq üçün lazımi resursların bölüşdürülməsində ədalətli və effektiv bir yol təklif edir, bu da uzunmüddətli qlobal sabitliyin və tərəqqinin təmin edilməsində mühüm rol oynayır.
Bu forum dünyanın müxtəlif bölgələrindən liderləri bir araya gəlməsi üçün platforma təmin edərək, ən aktual məsələlər üzrə dialoq və əməkdaşlıq imkanları yaradır. Münaqişələr, qlobal istiləşmə, enerji təhlükəsizliyi və sülh kimi məsələlər üzrə müzakirələr bu cür forumların yalnız mədəni anlaşmanı deyil, həm də praktiki və strateji həll yollarını irəli sürmək imkanlarını nümayiş etdirir. Beləliklə, Azərbaycan bu forum vasitəsilə həm öz regional liderliyini, həm də qlobal miqyasda məsuliyyətli və konstruktiv rol oynamağa olan bağlılığını göstərir. Bu, həmçinin ölkənin çoxtərəfli diplomatik əlaqələrini və mədəniyyətlərarası həmrəyliyi daha da gücləndirəcək bir addımdır.
Nəticə etibarilə, VI Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumu və Azərbaycanın bu sahədəki fəaliyyətləri, qlobal səviyyədə mədəniyyətlərarası anlaşmanın və dayanıqlı inkişafın təşviqində mühüm rol oynayır. Azərbaycanın gələcəkdə də bu istiqamətdəki səyləri, regional və qlobal səviyyədə sülh və sabitliyə töhfə verməkdə davam edəcək.
Məfkurə Qocayeva,
Fizika üzrə fəlsəfə doktoru
